Uiterlijk
Deze hagedis is een reptiel dat je het best kan omschrijven als een pootloze hagedis. Uiterlijk lijkt hij op een slang, maar er zijn kenmerken waaraan je kunt zien dat het geen slang is. De oogleden kunnen gesloten worden, wat een slang niet kan. De kleur is buitengewoon variabel, lichtbruin, roestbruin, donkerbruin, zwartachtig, vaak is er vooral bij het wijfje een lichte rugstreep en zijn de zijkanten donker.
Lengte : 30 - 50 cm.
Verspreiding
De verspreiding is beperkt tot het oosten, midden en zuiden van het land. De zwaartepunten in de verspreiding liggen in Zuid-Limburg en op de Veluwe.
Leefgebied en voedsel
De Hazelworm leeft op de bodem en komt vooral op zandige, begroeide, vochtige plaatsen voor. Leefgebied in bossen, bosranden, houtwallen, heide, weg- en spoorbermen, graslanden, hellingen, langs sloten en voetpaden, op puinhopen, onder mos.
Voedsel: naaktslakken, wormen, spinnen, sprinkhanen en insekten. Ook kannibalisme komt voor, evenals jacht op levendbarende hagedissen.
Verblijfplaatsen
Hazelwormen leiden een verborgen bestaan. Ze zonnen weinig op open plekken zoals andere hagedissen; in plaats daarvan verkiezen de dieren meestal een warm plekje onder door de zon beschenen materiaal zoals strooisel, bladeren en stenen. 's Morgens en 's avonds komt hij te voorschijn om naar voedsel te zoeken. In de maand mei bestaat er de grootste kans dat men ze zonnend kan aantreffen. De jongen worden in augustus-september geboren.
De rest van het jaar verschuilen ze zich vaak in bladlagen, onder heidestruiken, dood hout en boomstronken of ondergronds. Het is een uitstekende graver maar verbergt zich ook in de gangen van knaagdieren. Ze houden een winterslaap van oktober-april, onder de grond op een diepte van 15 tot 70 cm. Vaak in grotere groepen van 20 of 30 exemplaren. De grotere hazelwormen liggen het diepst. De ingang wordt zorgvuldig dichtgestopt met mos, gras en aarde.
Eisen aan de omgeving
Zandige bodem, dichte begroeiing afgewisseld met luwe en zonnige plaatsen. Voldoende schuilmogelijkheden in de vorm van strooisel, dood hout, stenen, resten. Voldoende aanwezigheid van prooidieren.
Staat van instandhouding in Nederland
De hazelworm is op de Rode Lijst van amfibieën en reptielen in Nederland (Hom et al., 1996) opgenomen als kwetsbare soort waarvan de verspreiding in ons land sterk achteruitgaat.
Externe deskundigheid
- Stichting RAVON (Reptielen, Amfibieën en Vissen Onderzoek Nederland).
Literatuur
- E.N. Arnold et al. (1978). Elseviers Reptielenen Amfibieëngids.
- Soortbeschermingsplan Rugstreeppad (1998). Provincie Utrecht.
Websites
