Uiterlijk
Grote marter met in de zomer een donkerbruine en in de winter een lichtbruine vacht. Opvallende meestal gelige, soms witte keelvlek die door kan lopen tot op de poten. Voor een marter grote oren met lichte rand. De staart is lang een heeft lange haren (lijkt op die van eekhoorn). De kale neuspunt is donkerbruin. Kenmerkend onderscheid met de sterk gelijkende steenmarter (Martes foina) is de donkere (grijzige) ondervacht die bij de steenmarter duidelijk licht (wit) is. Volwassen dieren zijn, inclusief staart, 63-81 cm lang en wegen 850 - 1900 gram.
Verspreiding,
Zich voortplantende populaties leven op de Utrechtse Heuvelrug, Veluwe en in de Drents-Friese Wouden. De IJsselmeerpolders worden de laatste jaren gekoloniseerd en hier vindt ook voortplanting plaats. Mogelijk is er een populatie aanwezig in de Kennemerduinen, voortplanting is hier (nog) niet met zekerheid vastgesteld. Incidentele waarnemingen zijn er uit Oost-Nederland, het zuiden van Noord-Brabant en Zuid-Limburg. Voortplanting is recent op deze plaatsen niet vastgesteld en waarschijnlijk betreft het hier zwervende dieren uit populaties elders in Nederland, Duitsland en België. Verspreid over Nederland worden onregelmatig boommarters aangetroffen op onverwachte plaatsen het betreft in deze gevallen waarschijnlijk allemaal zwervende individuen.
Leefgebied en voedsel
Bos is bij uitstek het leefgebied van de boommarter. In de Nederlandse situatie is dit meestal gemengd loof- en naaldbos waarin bomen met holten voorkomen. Boommarters komen niet alleen voor in uitgestrektere bossen maar ook in kleinere bossen in meer open gebied. Dit zijn wel bosjes in de (ruimere) omgeving van de grotere aaneengesloten bosgebieden waar een zich voortplantende populatie bevindt. Boommarters zijn ook aangetroffen in de moerasgebieden van Noordwest-Overijssel.
De boommarter heeft een gevarieerd dieet: vogels, vogeleieren, kleine zoogdieren (spitsmuizen, ware muizen, woelmuizen), eekhoorn, konijn, insecten (o.a. hommel- en wespenbroed) en vruchten als bosbes en vogelkers.
Verblijfplaatsen
Holle bomen, vogelnesten, vergroeiingen in bomen (o.a. heksenbezems), holen van vos, das en mogelijk konijn. De holtes in de bomen zijn meestal door zwarte of groene specht uitgehakte holen of ontstaan door inrotting van een afgebroken tak. Slapende boommarters worden ook gezien op takken en in de dichte kronen van naaldbomen. Boommarters worden ook wel in huizen en schuren aangetroffen, het betreft dan wel bijna altijd gebouwen aan de rand van of in het bos. Het grootste deel van het jaar verblijven boommarters vaak niet langer dan een of enkele dagen op dezelfde plek. Vrouwtjes met jongen verblijven in de periode april t/m begin juli vaak lange tijd in dezelfde nestplaats.
Eisen aan de omgeving
Gevarieerd bos met boomholten. Leeftijd en soortensamenstelling van het bos lijkt maar beperkt van invloed. Holle bomen voor het werpen en als verblijfplaats in de eerste levensmaanden van de jongen zijn van groot belang. Grotere aaneengesloten bosgebieden zijn noodzakelijk om een populatie in stand te houden.
Staat van instandhouding in Nederland
Staat op de Rode Lijst Zoogdieren als kwetsbaar. Nederlandse populatie wordt geschat op ongeveer 350 dieren. Van de drie leefgebieden waar met zekerheid voortplanting plaatsvindt is op dit moment alleen de populatie op de Veluwe (schatting 250 individuen) groot genoeg voor een duurzame instandhouding van de soort.
Deskundigheid
Literatuur
- Müskens, G.J.D.M. & S. Broekhuizen, 1992. Boommarter Martes martes (L., 1758). Uit: S. Broekhuizen, B. Hoekstra, V. van Laar, C. Smeenk & J.B.M. Thissen (red.). Atlas van de Nederlandse zoogdieren, 3e herziene druk, 165-171. Stichting Uitgeverij Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging, Utrecht.
- Canters, K.J. & H.J.W. Wijsman (red.), 1997. Wat doen we met de boommarter. Wetenschappelijke Mededeling KNNV, nr. 219. Uitgeverij KNNV, Utrecht.
- Boommarternummer Lutra, vol. 43, nr.2 , 2000. VZZ, Arnhem.
- Marterpassen I t/m XI, 1993 t/m 2005. Jaarbrief van de Werkgroep Boommarter Nederland. VZZ, Arnhem.
- Lange et al., 1994. Zoogdieren van West-Europa. Uitgeverij KNNV, Utrecht.
- Lina, P.H.C. & G. van Ommering, 1994. Rode lijst van bedreigde en kwetsbare zoogdieren in Nederland. Toelichting op de Rode Lijst. Rapport IKC natuurbeheer nr. 12, Wageningen.
Websites
